De Haringvlietdam is het zesde bouwwerk van de Deltawerken en bestaat uit een dam, de Haringvlietsluizen, de Goereesesluis voor de scheepvaart, enkele bruggen en een viaduct in de N57.
De Haringvlietdam is vijf kilometer lang en 56 meter breed. De dam sluit het Haringvliet af tussen Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee. De sluis houdt gevaarlijk hoogwater tegen vanuit zee en reguleert het waterpeil tussen Stellendam en Dordrecht. Tevens is de Haringvlietdam een belangrijke verbinding voor het wegverkeer tussen het vaste land en Goeree Overflakkee. Het spuisluizen-complex heeft in totaal zeventien doorstroomopeningen van elk 56,5 meter breed, die per seconde circa 25.000 kubieke meter water kunnen doorlaten. De sluis staat daarom ook wel bekend als de Kraan van Europa. De schuiven aan de zeezijde dienen als golfbrekers, de schuiven aan de rivierzijde als kering.
De Haringvlietdam had twee functies. Ten eerste moest de dam beschermen tegen een toekomstige watersnoodramp. Ten tweede moest de dam zorgen voor de afvoer van Rijn- en Maaswater in de Noordzee. Een dichte dam kon men dus niet maken. De zeventien openingen dienen ervoor om de hoeveelheid water te regelen die door de nieuwe Waterweg naar de Noordzee stroomt. Ook werd er ook een schutssluis voor de scheepvaart gemaakt. Om de natuur te ontzien werden in een aantal pijlers speciale tunnels gemaakt. Vissen kunnen die gebruiken om van het Haringvliet naar de Noordzee te zwemmen (of andersom), zelfs als alle sluizen gesloten zijn.
Toch is met het afsluiten van het Haringvliet en dus de natuurlijke monding van Rijn en Maas een groot deel natuurlijke waarde verloren gegaan. De overgang van zoet naar zout is nu heel abrupt waardoor typerende vissoorten niet of nauwelijks meer voorkomen. Soorten als houting, fint, zalm en zeeforel komen mondjesmaat voor omdat ze moeite hebben deze barriere te omzeilen. In 2018 worden als gevolg van het Kierbesluit de Haringvlietsluizen ‘op een kier gezet’ als de waterstand op het Haringvliet lager is dan op zee. Dat is belangrijk voor de internationale vismigratie. Op deze manier kunnen trekvissen waar onder zalm en zeeforel de sluizen passeren richting hun paaigebieden, die stroomopwaarts liggen. Sommige vissen bereiken daardoor zelfs Duitsland en Zwitserland. Rijkswaterstaat is als waterbeheerder en ‘bewaker’ van de kier in de dam nauw betrokken.
Het openzetten van de sluizen zorgt er ook voor dat zout water binnen kan stromen, waardoor het westelijk deel van het Haringvliet gaat verzilten. Dit zal voor een nieuw impuls zorgen voor de Levende Rivier!
Droomfondsproject
ARK Natuurontwikkeling, Natuurmonumenten, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds anticiperen met het Droomfondsproject Haringvliet op het Kierbesluit. Gedurende 3,5 jaar werkt de unieke coalitie van zes natuurorganisaties met steun uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij aan een natuurlijker Haringvliet. De ambitie: ruim baan voor de dynamiek van deltanatuur, trekvissen en -vogels waar mensen van kunnen genieten! Lees hier over het Droomfondsproject.
